فصل چهارم: کندن سایبان بقیع (بیت الاحزان)
مقدمه: خروج حضرت زهرا از بقیع در اثر اعتراض به گریه های حضرت
«حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى قَالَ حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ مَعْرُوفٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَهْلٍ النَّجْرَانِيِّ رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ: الْبَكَّاءُونَ خَمْسَة… وَ أَمَّا فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ ص فَبَكَتْ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى تَأَذَّى بِهَا أَهْلُ الْمَدِينَةِ وَ قَالُوا لَهَا قَدْ آذَيْتِنَا بِكَثْرَةِ بُكَائِكِ[ِ إِمَّا أَنْ تَبْكِي بِاللَّيْلِ وَ إِمَّا أَنْ تَبْكِي بِالنَّهَار] فَكَانَتْ تَخْرُجُ إِلَى الْمَقَابِرِ مَقَابِرِ الشُّهَدَاءِ فَتَبْكِي حَتَّى تَقْضِيَ حَاجَتَهَا ثُمَّ تَنْصَرِف…»
ترجمه: امام صادق(علیه السلام) فرمود: گریه کنندگان عالم پنج نفر هستند… و اما فاطمه(علیها السلام) دختر محمد پس بر رسول خدا گريست تا مردم مدينه به وى اعتراض کردند و گفتند از فزونى گريهات ما را آزار دادى یا شب گریه کن و یا روز گریان باش. پس حضرت فاطمه(علیها السلام) بر سر مقابر شهدا مىرفت و تا می‌خواست می‌گريست.
منابع شیعه: امالی، شيخ صدوق، ص۲۰۴؛ خصال، شيخ صدوق، ص۲۷۳؛ روضة الواعظين، فتال نيشابوری، ص۱۷۰؛ مكارم الأخلاق، شيخ طبرسی، ص ۳۱۵؛ مناقب آل أبی طالب، ابن شهر آشوب، ج۳، ص ۱۰۴؛ كشف الغمة، اربلی، ج۲، ص۱۲۰؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۴۳، ص۳۵.
اعتراض شیوخ اهل مدینه به گریه‌های فاطمۀ زهرا
وَ اجْتَمَعَ شُيُوخُ أَهْلِ الْمَدِينَةِ وَ أَقْبَلُوا إِلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ فَقَالُوا لَهُ يَا أَبَا الْحَسَنِ إِنَّ فَاطِمَةَ تَبْكِي اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ فَلَا أَحَدٌ مِنَّا يَتَهَنَّأُ بِالنَّوْمِ فِي اللَّيْلِ عَلَى فُرُشِنَا وَ لَا بِالنَّهَارِ لَنَا قَرَارٌ عَلَى أَشْغَالِنَا وَ طَلَبِ مَعَايِشِنَا وَ إِنَّا نُخْبِرُكَ أَنْ تَسْأَلَهَا إِمَّا أَنْ تَبْكِيَ لَيْلًا أَوْ نَهَاراً … فَقَالَتْ يَا أَبَا الْحَسَنِ مَا أَقَلَّ مَكْثِي بَيْنَهُمْ
ترجمه: … بزرگان مدینه جمع شدند و نزد امیرمؤمنان(علیه السلام) رفتند. پس گفتند: ای اباالحسن، همانا فاطمه(علیها السلام) روز و شب گریه می‌کند. پس هیچ‌کس از ما شب در رختخواب برای خواب، آرامش ندارد و در روز برای کار و طلب معاش، قرار ندارد پس ما به تو می‌گوییم تا از او بخواهی که یا روز گریه کند یا شب… پس حضرت فاطمه(علیها السلام) فرمودند: یا ابا الحسن چه اندک در میان آنها خواهم ماند!
منابع شیعه: بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۴۳، ص۱۷۷؛ بیت الاحزان، محدث قمی، ص۱۶۵.
کلام سید شرف الدین دربارۀ کندن سایبان بقیع و بنای بیت الاحزان:
[قال السيد شرف الدين] … و خروجها بولديها في لمّة من نسائها إلی البقيع يندبن رسول الله في ظلّ أراكة كانت هناك فلمّا قطعت بني لها بيتا في البقيع تأوي اليه للنياحة يدعي بيت الاحزان.
ترجمه: [امام شرف‌الدین می‌گوید]: … او (حضرت زهرا علیها السلام) و دو فرزندش و عده ای از زنان در بقیع، زیر درختچه‌ای، در فراق رسول خدا نوحه سرائی می‌کردند. چون آن درختچه را قطع کردند، علی(علیه السلام) برای فاطمه(علیها السلام) خانه‌ای در بقیع ساخت که برای نوحه‌سرائی در آن مأوی می‌گرفت. این خانه همان «بیت الاحزان» نامیده می‌شود.
منبع شیعه: نص و الاجتهاد، سید شرف الدین عاملی(۱۳۷۷هـ ق) تحقیق ابو مجتبی: ص۳۰۱ – ۳۰۲ و ط. مکتبة النجف: ص۲۳۴.
